Blog

Kamionka to masa ceramiczna o szczególnych cechach zapewniających bezpieczeństwo i trwałość użytkowania tworzonych z niej przedmiotów, a zwłaszcza naczyń użytkowych.  Kamionka powstaje z połączenia glin z szamotem lub piaskiem kwarcowym. Jedną z głównych cech kamionki czyniących ją wyjątkową jest brak przenikania przez jej powierzchnię wody i wilgoci. Gładka powierzchnia naczyń kamionkowych sprawia, że są one nienasiąkliwe, czego nie gwarantuje tzw. zwykła, nieszkliwiona ceramika, wypalana w niższych temperaturach. Daje to użytkownikom praktycznie 100% gwarancji, że w porach ścianek naczynia, nie będą rozwijać się bakterie pochodzące z przechowywanej w naczyniach żywności.

Naczynia kamionkowe są bezpieczne w użytkowaniu. Wypalona kamionka jest nienasiąkliwa i odporna na działanie kwasów. Surowe elementy z tego materiału można pokrywać sproszkowanymi minerałami, w tym solą kuchenną. Uzyskane po wypale kolory nadają pracom rustykalny charakter. Dodatkowo masa kamionkowa jest bardzo wytrzymała. Stąd jej częste zastosowanie w tworzeniu naczyń, a z drugiej strony w produkcji płytek posadzkowych, jako odpornych na uszkodzenia mechaniczne.

Jak wypalać przedmioty i naczynia z kamionki?

Aby z masy kamionkowej stworzyć trwały wyrób ceramiczny, należy wypalić przygotowaną pracę w temperaturze 1230-1300 °C. Naczynie z masy kamionkowej uzyskuje wysoką szczelność, a w użytkowaniu nie przepuszcza cieczy. Dzieje się tak dzięki wypałowi w wysokiej temperaturze gwarantującej osiągnięcie punktu spieku masy kamionkowej. Gwarantuje też wyższą trwałość stworzonych naczyń.

Szkliwa kamionkowe. Jak zdobić i wypalać przedmioty zdobione szkliwem kamionkowym? 

Szkliwa kamionkowe to specjalne szkliwa przeznaczone do nakładania na kamionkę po jej wcześniejszym wypale na biskwit. Cechy szkliw kamionkowych i możliwość ich wypału w wysokich temperaturach odpowiadających temperaturom wypału mas kamionkowych, umożliwiają stopienie się szkliw, dopasowanie i wypełnienie powierzchni wypalonego wcześniej na biskwit kamionkowego czerepu.

Czy można zdobić kamionkę tradycyjnym szkliwem?

Jeśli glina kamionkowa zostanie wypalona w temperaturze gwarantującej osiągnięcie spieku, nakładanie tradycyjnych szkliw – zwłaszcza przy próbach zdobienia pędzlem, może okazać się trudne. Dzieje się tak, ponieważ powierzchnia wypalonego kamionkowego czerepu nie jest porowata, co utrudnia nakładanie szkliw. Jeśli uda się nałożyć pędzlem tradycyjne szkliwo ceramiczne, może ono zostać skutecznie wypalone – istnieje jednak duże ryzyko jego spękania,  obniżenia jakości pracy i niezadowalającego efektu końcowego.

Jaka jest różnica między kamionką szkliwioną i nieszkliwioną?

Prace szkliwione umożliwiają łatwiejsze zachowanie ich w czystości. Cechy fizyczne szkliwa po wypale w wysokiej temperaturze, zapewniają nieporowatą, gładką powierzchnię, łatwą do wytarcia czy umycia ciepłą wodą z mydłem i miękką ściereczką z mikrofibry.

Wykorzystanie szkliw przy zdobieniu, pozwala na uzyskanie szerokiej gamy kolorów i różnorodność końcowych prac. Płytki nieszkliwione mają natomiast zazwyczaj bardziej naturalny wygląd, a ich kolorystyka pozostaje w tzw. tonacjach ziemi.

Bezpieczeństwo i „spożywczość” kamionki

Kamionka sprawdza się idealnie do przechowywania żywności włącznie z kiszeniem warzyw. Dzieje się tak ponieważ powstaje z mieszaniny różnych związków, w tym na bazie glinu, co sprawia że masa jest obojętna chemicznie i nie reaguje na kwasy. Dlatego też pozostaje obojętna i nie wchodzi w reakcję z produktami spożywczymi przechowywanymi w naczyniach. Kamionkowe naczynia nie uwalniają szkodliwych substancji do jedzenia. 

Zalety tworzenia naczyń i przedmiotów z kamionki

• Kamionka jest łatwą masą w produkcji.
• Jej cechy fizyczne zapewniające wysoką szczelność tworzonych przedmiotów i sprawiają, że możesz wykorzystać ją do lepienia naczyń i bezpiecznie z nich korzystać. Prawie do zera spada ryzyko rozwoju bakterii w ścianach naczynia, które są maksymalnie gładkie i nie mają porów pozwalających na zaleganie w nich resztek przechowywanych płynów czy wilgoci. 
• Ze względu na niższą cenę niż porcelana (która również zapewnia wysoką jakość), naczynia z kamionki są bardziej powszechne.
• Kamionka da Ci więcej możliwości zdobienia niż porcelana. Pozwala tworzyć zarówno naczynia szkliwione i błyszczące jak i matowe. Możesz też łączyć na niej w jednej pracy, szkliwa matowe i błyszczące, co daje niepowtarzalne efekty końcowej pracy.
• Dzięki swojej gęstej, mocnej strukturze przypominającej kamień, kamionka wypalana w temperaturze powyżej 1200°C jest trwałym materiałem, pozwalającym tworzyć wyroby o dużej twardości i wytrzymałości w końcowym użytkowaniu. Zmniejsza to znacznie ryzyko powstawania odprysków czy wyszczerbień.
• Wypalone przedmioty z surowej kamionki są szczelne i nie przepuszczają cieczy. Dlatego możesz też zdecydować, aby w ostatecznym kształcie tworzone wyroby pozostawić nieszkliwione, bez ryzyka i obawy o przeciekanie Twoich naczyń.
• Aby uzyskać ciekawy efekt końcowy,  masz możliwość zdobienia prac z kamionki z wykorzystaniem specjalnych efektowych szkliw dedykowanych podkreśleniu unikatowego charakteru kamionkowych produktów.
• Przy zdobieniu prac z masy kamionkowej możesz uzyskać też ciekawy efekt, wykorzystując warstwę soli kuchennej, którą nałożysz na nieszkliwione naczynie przed jego wypałem. Da to ostatecznie brązowy kolor naczynia po wypale.
• Jako niezawodne w kuchni, naczynia kamionkowe były ogromnie popularne również w przeszłości. Obecnie wraca trend na ich używanie, co wzbogaca współczesny design i nowoczesną stylizację w elementy tradycji.
• W tworzeniu trwałych naczyń o wysokiej szczelności, nadających się do kontaktu z żywnością lub do nalewania płynów, alternatywą dla kamionki może być porcelana. Jest ona jednak dużo droższa od mas kamionkowych.

Termoizolacyjność masy kamionkowej

Masy kamionkowe mają właściwości termoizolacyjne. Świetnie sprawdza się jako materiał do tworzenia dzbanków na gorące napoje i naczyń do grzanych napojów typu miody pitne czy piwa, dzięki długiemu utrzymywaniu ciepła.

Naczynia kamionkowe mogą być też używane w piekarniku, dzięki odporności na wysokie temperatury.

Jaka jest historia naczyń kamionkowych?

Pierwsze naczynia z kamionki powstały w starożytności. Ich przykłady zostały odnalezione w Chinach, Grecji i na Bliskim Wschodzie. Jak widzisz, korzenie ceramiki kamionkowej sięgają o wiele głębiej niż historia staropolska, z którą wiele osób ją kojarzy. W Polsce i w Europie kamionka stała się powszechna w XVI wieku, zyskując popularność jako materiał do  wykonywania przedmiotów i naczyń wykorzystywanych do celów kulinarnych czy artystycznych.

Głównym ośrodkiem tworzenia użytkowej ceramiki kamionkowej w Polsce, który jest znany do dziś ze względu na niepowtarzalność tworzonych wzorów, stał się Bolesławiec.

Czy naczynia kamionkowe można myć w zmywarce?

Przedmioty i naczynia kamionkowe nadają się do mycia w zmywarce bez ryzyka ich uszkodzenia czy narażania na utratę właściwości. Ze względu na opisane w tym artykule właściwości i tak zwane bezpieczeństwo spożywcze, naczynia z kamionki nadają się zarówno do celów spożywczych, a ze względu na trwałość i cechy fizyczne, świetnie sprawdzą się w codziennym użyłkowaniu.

Odporność na wysokie temperatury

Wytrzymałość kamionki sprawia, że naczynia kamionkowe nadają się też do podgrzewania dań i pieczenia potraw w piecu czy piekarniku. Można grzać je na dużym ogniu bez ryzyka, że pękną. Kamionka jest też odporna na szok termiczny i szybką zmianę temperatur.

Brak  wchodzenie w reakcję z kwasami

Kamionka nie wchodzi w reakcję z produktami spożywczymi o wysokiej kwasowości. W naczyniach wykonanych z kamionki dobrze przechowają się wszelkie kiszonki – ogórki, kapusta i inne warzywa, a kamionka nie wpłynie na smak potraw.

Długie utrzymywanie ciepła – oszczędność energii

Zwarta i gęsta struktura kamionki gwarantuje jej doskonałe właściwości utrzymywania ciepła. Kamionkowe naczynia długo utrzymują wysoką temperaturę  i sprawiają, że  przechowywane w nich potrawy długo zachowują ciepło Dodatkową zaletą jest, że naczynia równomiernie nagrzewają się przy pieczeniu czy gotowaniu.